1901-1921

Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 r. w Ołońcu na północno-zachodnich ziemiach Imperium Rosyjskiego. Pochodził z polskiej rodziny szlacheckiej (herbu Leliwa) o tradycjach patriotycznych i narodowowyzwoleńczych.
W 1910 r. rodzina Pileckich. zamieszkała w Wilnie, gdzie Witold rozpoczął naukę w szkole handlowej. W tym czasie związał się też z harcerstwem, które oficjalnie było zakazane w zaborze rosyjskim.
Po wybuchu wojny w 1914 r. wraz matką i rodzeństwem zamieszkał u babki i stryja w Hawryłkowie na Mohylowszczyźnie. Zaczął uczęszczać do szkoły w Orle, tu w 1916 roku założył własną drużynę harcerską i współorganizował kółka samokształceniowe.
Wiosną 1918 roku wraz z innymi harcerzami opuścił Orzeł i przedostał się na tereny odradzającej się Polski. Powrócił do Wilna jesienią 1918 r. by kontynuować przerwaną naukę, tym razem w gimnazjum im. Joachima Lelewela
Na przełomie 1918 i 1919 r. wraz kolegami z harcerstwa wstąpił do oddziału samoobrony pod komendą gen. Władysława Wejtki. Mimo przejęcia władzy w mieście, obrońcy zostali zmuszeni do opuszczenia miasta pod naporem sił bolszewickich.
Od 5 stycznia 1919 r. do jesieni 1919 r. walczył w oddziale ułanów dowodzonym przez Jerzego Dąmbrowskiego „Łupaszkę”.
W latach 1919-1921 Witold Pilecki służył w Wojsku Polskim biorąc udział w obronie Grodna, bitwie Warszawskiej w 1920 r. oraz wyzwoleniu Wilna. W tym czasie został dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych.
W 1921 roku zdał maturę przed Komisją Egzaminacyjną dla Byłych Wojskowych.

1921-1939

W latach 1921 i 1922 r. Pilecki działał w harcerstwie i Związku Bezpieczeństwa Kraju.
Ukończył kursy podoficerskie ZBK oraz został komendantem-instruktorem Oddziału ZBK w Nowem-Święcianach. Odbył też 10-miesięczny kurs w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu.
W 1922 r. Witold Pilecki rozpoczął studia na Uniwersytecie im. Stefana Batorego jednak sytuacja życiowa i rodzinna zmusiły go do rezygnacji ze studiów.
W 1925 r. odbył praktykę w 26 pułku Ułanów Wielkopolskich. A w 1926 r. otrzymał promocję do stopnia podporucznika rezerwy ze starszeństwem z 1923 r.
We wrześniu 1926 r. został zarządcą rodzinnego majątku w Sukurczach. Tam też zamieszkał z poślubioną 7 kwietnia 1931 r. Marią Ostrowską i tam urodziły się ich dzieci syn Andrzej i córka Zofia.
W tym czasie działał aktywnie na rzecz lokalnej społeczności m.in. założył kółko rolnicze i mleczarnię, zajmował się także opieką społeczną.

W 1932 r. utworzył w powiecie lidzkim Konne Przysposobienie Wojskowe „Krakus” i został mianowany dowódcą Lidzkiego I Szwadronu PW.

Za swoją pracę społeczną i zaangażowanie społeczne Witold Pilecki w 1938 r. otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi.

1939-1945

W we wrześniu 1939 r. szwadron Witolda w ramach 19 Dywizji Piechoty pod dowództwem gen. bryg. Józefa Kwaciszewskiego brał udział w obronie trasy Piotrków – Tomaszów Mazowiecki.
Po rozbiciu polskiej dywizji przez Niemców, Pilecki z częścią oddziału dołączył do 41 Dywizji Piechoty Rezerwy pod dowództwem mjr. Jana Włodarkiewicza. Na stanowisku zastępcy komendanta kawalerii dywizyjnej walczył do 22 września 1939 r., kiedy to 41 Dywizja została rozbita.

TAJNA ARMIA POLSKA I ZWIĄZEK WALKI ZBROJNEJ
Po ogłoszeniu kapitulacji wrócił do kraju i zaangażował w działalność konspiracyjną. W okupowanej stolicy współtworzył Tajną Armię Polską, w której pełnił rolę inspektora organizacyjnego, szefa Sztabu Głównego, szefa zaopatrzenia, szefa oddziału organizacyjno-mobilizacyjnego, szefa zaopatrzenia i służb specjalnych. W 1941 r. TAP została scalona ze Związkiem Walki Zbrojnej.

OBÓZ KONCENTRACYJNY AUSCHWITZ
19 września 1940 r. dobrowolnie się dostał się do Auschwitz pod nazwiskiem Tomasza Serafińskiego jako więzień nr 4859, aby zorganizować konspirację wojskową i zdobyć wiarygodne dane o zbrodniach popełnianych przez Niemców.
W obozie oświęcimskim zawiązał wśród więźniów z Warszawy grupę konspiracyjną – Tajną Organizację Wojskową, na bazie której powstał Związek Organizacji Wojskowych, obejmujący z czasem wszystkie komanda obozu. Pilecki rozwijał równocześnie siatkę konspiratorów oraz pracował z pozytywnym skutkiem nad scaleniem wszystkich obozowych odłamów konspiracyjnych.
Pilecki między innymi organizował przekazywanie meldunków do Komendy Głównej ZWZ-AK w Warszawie za pośrednictwem zwalnianych więźniów-członków ZOW. Od maja 1942 r. w ramach ZOW angażował się w także organizację ucieczek z obozu.
Pod wpływem nasilonych aresztowań przez Gestapo, które wpadło na trop konspiracji w obozie oraz realnej groźby przeniesienia na teren III Rzeszy w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 r. wdrożył plan ucieczki z obozu.
Po dotarciu do Warszawy podjął pracę konspiracyjną pod przybranym nazwiskiem „Romana Jezierskiego”, utrzymując kontakt z podziemiem w Auschwitz.
23 lutego 1944 r. Witold Pilecki otrzymał awans na rotmistrza ze starszeństwem od listopada 1943 r.
W 1944 r. był zaangażowany w tworzenie polityczno-wojskowej organizacji konspiracyjnej pod kryptonimem „NIE” – Niepodległość, budowanej na polecenie gen. Tadeusza Komorowskiego ps. „Bór” . ”Nie” po wojnie miała przeciwdziałać komunistycznej propagandzie, mobilizować siły ducha narodu i chronić osoby i instytucje konspiracyjne przed inwigilacją czego obawiano się w kontekście spodziewanej okupacji ZSRR.

POWSTANIE WARSZAWSKIE
Podczas Powstania Warszawskiego najpierw walczył jako zwykły strzelec w kompanii NSZ „Warszawianka”, później dowodził jednym z oddziałów zgrupowania Chrobry II na Woli.
Po upadku powstania rtm. Witold Pilecki jako jeniec trafił do stalagu w Lamsdorf, a 19 października został przeniesiony do oflagu Murnau, gdzie przebywał do wyzwolenia.
W lipcu 1945 roku dołączył do II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych we Włoszech. 8 grudnia 1945 r. dotarł do Warszawy z dokumentami wystawionymi na nazwisko Romana Jezierskiego.

1945 – 1947

PO WOJNIE

Po powrocie do kraju Witold starał się zrekonstruować ugrupowanie, które podjęłoby zadania planowane dla organizacji „NIE”. Przedsięwzięcie to wymagało ogromu pracy nad podwalinami organizacji. Stworzenia siatki zaufanych współpracowników, których dobierał z byłych żołnierzy TAP i oświęcimskiej konspiracji. Grupa zdobywała i przekazywała przez kurierów do II Korpusu Polskiego tajne informacje na temat życia gospodarczego kraju, terroru wprowadzonego przez NKWD i komunistów, fałszerstw politycznych czy sytuacji oddziałów partyzanckich.
W tym czasie władze komunistyczne kontynuowały represje przeciw działaczom polskiego podziemia. Aresztowania dotknęły wielu żołnierzy z oddziałów walczących na froncie poza granicami kraju, którzy wracali do kraju oraz członków opozycyjnych stronnictw politycznych.
Rozpracowywano także działania grupy Pileckiego, w czerwcu 1946 r. Witold Pilecki dostał informację, że został zdekonspirowany i jest poszukiwany wobec tego z rozkazu gen. Andersa powinien wyjechać na Zachód. Witold nie zdecydował się na opuszczenie kraju, gdyż żona odmówiła wyjazdu z dziećmi, ponadto nie było odpowiedniego kandydata na jego miejsce. Ostatecznie odwołano poprzedni rozkaz i zatwierdzono pracę Witolda Pileckiego w kraju.
W latach 1946 r. – 1948 r. aresztowano i torturowano wielu członków różnych organizacji podziemnych, skazywanych następnie na długoletnie więzienie lub śmierć na procesach pokazowych. Procesy te miały zastraszyć społeczeństwo i wzmocnić władzę ludową w odbudowującym się kraju.

1947 – 1948

OSKARŻENIE I PROCES
Witolda Pileckiego zatrzymano 8 maja 1947 r., wraz z nim uwięziono 23 osoby, z których tylko 7 zwolniono. Pilecki w całkowitej izolacji przebywał w X Pawilonie więzienia mokotowskiego.
Był przesłuchiwany, ale i torturowany przez kolejne pół roku, co potwierdzają zeznania m.in. współosadzonych. 4 listopada 1947 r. Witold Pilecki potwierdził wymuszone w śledztwie zeznania, co dało mu możliwość przerwania tortur i męczarni przesłuchań. Miał również nadzieję na obronę podczas procesu i możliwość odparcia spreparowanych, bezpodstawnych zarzutów.
3 marca 1948 przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Warszawie rozpoczął się proces Witolda Pileckiego i jego towarzyszy: Marii Szelągowskiej, Tadeusza Płużańskiego, Szymona Jamontta-Krzywickiego, Maksymiliana Kauckiego, Jerzego Nowakowskiego, Witolda Różyckiego i Makarego Sieradzkiego
Rotmistrz Pilecki został oskarżony o:

• zorganizowanie na terenie Polski sieci wywiadowczej na rzecz gen. Andersa,
• przygotowywanie zbrojnego zamachu na grupę dygnitarzy MBP (zarzut sformułowano w oparciu o nieudaną prowokację, przy pomocy której MBP wcześniej próbowało, obciążyć inwigilowaną „grupę Wtolda”),
• przyjęcie korzyści majątkowej od osób działających w interesie obcego rządu,
• zorganizowanie trzech składów broni oraz nielegalne posiadanie broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych,
• brak rejestracji w Rejonowej Komendzie Uzupełnień,
• posługiwanie się fałszywymi dokumentami na nazwisko Jezierski Roman i Pilecki Witold.
  Proces był pokazem propagandowym mającym dyskryminować, szkalować poczynania ludzi podziemia i był nagłaśniany ku przestrodze, aby osłabić ewentualne marzenia Polaków o działaniach niepodległościowych.
  Prokurator zażądał dla oskarżonych kary śmierci.
  Oskarżeni odrzucili zarzuty szpiegostwa i przygotowywanie zamachu, swoje działania określali jako realizację żołnierskich zobowiązań wobec kraju.

15 marca 1948 r. wyrokiem sądu Witold Pilecki został skazany na karę śmierci. Polityczny i propagandowy charakter procesu zauważalny jest nawet w uzasadnieniu wyroku: „dopuścili się najcięższej zbrodni stanu i zdrady narodu, cechowało ich wyjątkowe napięcie złej woli, przejawiali nienawiść do Polski Ludowej i reform społecznych, zaprzedali się obcemu wywiadowi i wykazali szczególną gorliwość w akcji szpiegowskiej”. Mimo starań o uzyskanie złagodzenia wyroku ze strony rodziny i przyjaciół – 3 maja 1948, Najwyższy Sąd Wojskowy utrzymał w mocy wyrok pierwszej instancji.
25 maja 1948 r. o godz. 21.30 rozstrzelano rotmistrza Witolda Pileckiego.

Jego ciało nie zostało oficjalnie pogrzebane, prawdopodobnie został pochowany w zbiorowej mogile na tzw. „Łączce” dziś kwatera „Ł” cmentarza Powązkowskiego.

We wrześniu 1990 r. Sąd Najwyższy uniewinnił rotmistrza i jego towarzyszy, a w lipcu 2006 r. Prezydent RP Lech Kaczyński w uznaniu zasług Witolda Pileckiego i jego oddania sprawom ojczyzny odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego.